Yaz gündönümü yahut yaz gün dönümü, güneş ışıklarının Yengeç Dönencesi’ne yılda bir sefer (yaklaşık 21 Haziran’da) dik geldiği an. Kuzey yarıkürede en uzun gündüz yaşanır ve günler kısalmaya, güney yarıkürede en kısa gündüz yaşanır ve günler uzamaya başlar. Bu tarih birtakım ülkelerde kuzey yarıkürede yazın, güney yarıkürede kışın başlangıcı sayılır. Bununla birlikte kimi ülkelerde de yazın yahut kışın tam ortası kabul edilir.
21 HAZİRAN’DA KUZEY YARIM KÜRE
Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne 90°lik açı ile düşer.
Yaz mevsiminin başlangıcıdır.
En uzun gündüz, en kısa gece yaşanır.
Yengeç Dönencesi’nden kuzeye gidildikçe gündüz müddeti uzar, gece mühleti kısalır.
Bu tarihten itibaren gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya başlar. Ancak 23 Eylül tarihine kadar gündüzler gecelerden uzundur.
Aydınlanma çemberi Kuzey Kutup Dairesi’ne teğet geçer.
Yengeç Dönencesi’nin kuzeyi, güneş ışınlarını yıl içerisinde alabileceği en dik açı ile alır. Bu tarihten itibaren güneş ışınlarının gelme açıları küçülmeye başlar.
Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde en kısa gölge yaşanır. Bu tarihten itibaren gölge uzunlukları uzamaya başlar.
21 HAZİRAN’DA GÜNEY YARIM KÜRE
Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne 43°06′ lık açı ile düşer.
Kış mevsiminin başlangıcıdır.
En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
Oğlak Dönencesi’nden güneye gidildikçe gece müddeti uzar, gündüz mühleti kısalır.
Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar. Ancak 23 Eylül tarihine kadar geceler gündüzlerden uzundur.
Aydınlanma çemberi Güney Kutup Dairesi’ne teğet geçer.
Oğlak Dönencesi’nin güneyi güneş ışınlarını yıl içerisinde alabileceği en dar açı ile alır.
Bu tarihten itibaren güneş ışınlarının gelme açıları büyümeye başlar.
Oğlak Dönencesi’nin güneyinde en uzun gölge yaşanır. Bu tarihten itibaren gölge uzunlukları kısalır.