İklim değişikliğiyle gayrette Türkiye birinci adımı Karadeniz Bölgesi’nde attı. Etraf ve şehircilik Bakanı Murat Kurum, Trabzon’da Karadeniz İklim Değişikliği Aksiyon Planı’nı açıkladı. Plana nazaran, öncelikli olarak Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de dere yataklarında bulunan binalar tespit edilecek ve bu binalar taşınacak. Yüksek heyelan riski olan bölgelerdeki binalar tespit edilecek ve bu bölgelerde inşaa faaliyetlerine müsaade verilmeyecek. Mahallî idarelerin uhdesinde olan ömrünü tamamlamış köprüler tespit edilerek kaldırılacak.Karadeniz Kıyı Yolu’nda ve risk altında olan karayollarının altyapısının belirli noktalarında ani oluşan taşkınların denize iletilmesini sağlayan su çizgileri ve tüneller oluşturulacak.Tüm köy yolları 1 yıl içinde gözden geçirilecek.Bölgedeki yapılaşmada güç verimli, iklim hassas ve ekolojik özellikli lokal yapı materyallerinin kullanımı özendirilecek ve yaygınlaştırılması desteklenecek.Bölge genelinde yol imalinde geçirgen malzemeler kullanılması teşvik edilecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Trabzon’da iklim değişikliğine karşı atılacak adımları içeren Karadeniz Bölgesi iklim Değişikliği Aksiyon Planı’nı açıkladı. 11. Kalkınma Planı’nda iklim değişikliği ile çabaya yer verildiğini belirten Kurum,”Devlet olarak, iklim değişikliğinin ülkemizdeki olumsuz tesirlerini en aza indirgemek için tüm kurum ve kuruluşlarımız, Bakanlıklarımız, Sivil Toplum Örgütlerimiz, üniversitelerimiz bu mevzuda çok daha faal rol alacak” dedi.
Deniz suyu sıcaklığı son 40 yılın en yüksek seviyesinde
Bakanlık olarak Türkiye’nin 7 bölgesi için başka farklı İklim Değişikliği Aksiyon Planı hazırlayacaklarını söyleyen Kurum, önceliğin Karadeniz’e verildiğini belirtti.Kurum, ”Deniz suyu sıcaklığının son 40 yılın en yüksek düzeyinde gözlenmesi, buna bağlı olarak yağışların artması, bölgenin engebeli yapısı nedeniyle afet riskinin artması, can ve mal kaybı yaşanmasından ötürü önceliği Karadeniz Bölgemize verdik” diye konuştu. Bakan Kurum, öteki bölgelerde de çalışmaların hızla devam ettiğini ve 6 ay içinde her bölge için hazırlanan hareket planlarını kamuoyuyla paylaşacaklarını söyledi.
15 unsurluk Karadeniz Hareket Planı
Bakan Kurum, Karadeniz İklim Değişikliği Aksiyon Planı’nda atılacak adımları şöyle sıraladı:
-Mekânsal strateji planı ve bütün ölçeklerdeki mekânsal planlar iklim değişikliği parametreleri dikkate alınarak hazırlanacak.Bölgeye ilişkin Mekânsal strateji planları çerçevesinde alt ölçekli planlar revize edilecek. Bu revize süreci biter bitmez de bahsedilen 6 vilayetimizdeki belediyelerden alt ölçekli planların gözden geçirilmesini isteyeceğiz.
-Trabzon, Rize, Ordu, Giresun, Artvin ve Samsun vilayetleri öncelikli olmak üzere dere yataklarında yer alan binalar tespit edilecek ve uygun alanlar için kamulaştırma ve taşıma süreci planlanacak.Trabzon, Rize, Ordu, Giresun, Samsun ve Artvin vilayetlerinde öncelikli olarak dere yataklarında yer alan binaların tespit çalışmalarına başladık.Bölgede yaklaşık 19 Bin akar dere, 131 Bin de kuru dere bulunuyor. 6 vilayetimizde bulunan ve birinci derece risk kümesindeki 367 derenin taramasını bitirdik. Temmuz ayı sonuna kadar tüm derelerin taramasını bitireceğiz. 1430 kilometre yol üzerinde de inceleme yaptık. Dere yatağında bulunan ve iklim değişikliği nedeniyle risk altında olan, acil ve öncelikli taşınması gereken 1950 adet bina tespit ettik.Riskli bölgelerde yaşayan 2000 aileyi, kentsel dönüşüm kapsamında yapacağımız konutlara taşıyacağız. Bundan bu türlü Karadeniz Bölgemizde dere yatakları ve riskli bölgelerde kentsel dönüşüm çalışmalarımızı, yeni bir yol haritasıyla başlatıyoruz. Birinci olarak, Trabzon Araklı merkezde tespit edilen Özgen ve Yolgören mahallesinde 200 konutun inşaatına TOKİ Başkanlığımız başladı.Bakanlığımıza bağlı TOKİ Başkanlığımız eliyle bu riskli bölgelerde 2023 yılına kadar15 Bin konut inşa edeceğiz. Dere yatağında bulunan binaların taşınması sürecinde hiçbir mağduriyet yaşanmayacak. Taşınma ve kira yardımı başta olmak üzere her türlü dayanağı kardeşlerimize sağlayacağız.
-Yüksek heyelan riski bulunan bölgelerde yer alan binalar tespit edilerek uygun alanlara taşınacak ve bu bölgelerde inşa faaliyetlerine müsaade verilmeyecek.
-Yerel idareler uhdesindeki ekonomik ömrünü tamamlamış yahut yetersiz kesit genişliğine sahip köprülerin önceliklendirme yapılarak kaldırılması için tespit çalışmaları yapılacak. Tespit çalışmalarını yaparken Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığımızla görüşülerek uyum sağlanacak.
-Karadeniz Kıyı Yolu’nun yağış sularının denize ulaşmasına pürüz olan kısımlarında menfezlerin kapasitesi artırılacak. Karadeniz Kıyı Yolu’nun sel sularının denize ulaşmasına mani olan kısımlarında menfez ve köprülerin kapasitesi ve sayılarının arttırılması için ilgili Bakanlıklarla ortaklaşa işbirliği halinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İklim Değişikliği kaynaklı afetler, köyleri kentlere bağlayan yahut birbirine bağlayan yolları da tahrip etmektedir. Hem bu yolları kullanılamaz hale getirmekte hem de can ve mal kaybına neden olmaktadır. Öncelikle 1 yıl içerisinde tüm köy yolları gözden geçirilerek bu yolların tahrip olmasının en büyük nedeni olan köprü, viyadük üzere yapıların tamiratını Vilayetler Bankamızla birlikte ilgili belediyelerimizle gerçekleştireceğiz.Dere yatakları ve heyelan alanlarındaki mevcut yollar için alternatif yol güzergahları araştırılacak yahut bu yollar güçlendirilecek.
-Karadeniz Kıyı Yolu’nda ve risk altında olan karayollarının altyapısının belirli noktalarında ani oluşan taşkınların denize iletilmesini sağlayan su sınırları ve tüneller oluşturulacak.
-Dere yataklarının doğal yapısının bozulmaması için bölgede faaliyet gösteren tesislerde kontroller sıklaştırılacak. Büyükşehir Belediyesi hudutları içerisinde kalan alanlarda Büyükşehir Belediyelerince, İlçe Belediyesi Mücavir Hudutları içerisinde İlçe Belediyelerince, başka alanlarda ise Vilayet Özel Yönetimlerince, Bakanlığımız Vilayet Müdürlükleri ile koordineli olarak dere yataklarından denetimsiz gereç alınmaması ve hafriyat dökülmemesi için gerekli tedbirlerin alınması için kontrolleri sıklaştırıyoruz.
-Kamu hizmeti veren binaların çok iklim olaylarından daha az etkilenecekleri formda kent planlarında yer seçimleri yapılacak. Hastane, okul, sıhhat ocağı, kaymakamlık binaları üzere vatandaşlarımıza hizmet veren kamu binalarını riskli bölgelerden bir an önce kaldıracağız.
-İklim Değişikliği ve tesirleri konusunda lokal idarelere sistemli eğitimler verilecek.İklim değişikliğine bağlı olarak yaşanan sel, taşkın üzere afetlere karşı tedbir alınmasını sağlamak ve ortak şuuru yükseltmek için,Bakanlığımız ve Bakanlığımız dışındaki teknik ünitelerce vatandaşlarımıza ve yetkili ünitelere eğitimler vereceğiz.
-Yağış suları ve kanalizasyon suları ayrık sistem haline dönüştürülecek.Altyapı projelerinde iklim değişikliği kıymetli bir parametre olarak göz önüne alınacak ve yeni dizayn kriterleri tanımlanacak.
-İçme suyu, atıksu arıtma ve atık depolama üzere kritik altyapı tesislerinin afet risk tahlilleri yapılacak.Bu bölgedeki belediyelerimiz, gerek Bakanlığımız gerekse de ilgili başka Bakanlıklar ve bunlara bağlı kurum vekuruluşların görüşlerini alarak, altyapı tesislerinin afet risk tahlillerinin hazırlanmasını isteyebilecekler.
-Doğal afet riski taşıyan alanlarda can ve mal güvenliği açısından erken ihtar sistemleri konusunda ilgili kurumlarla uyum sağlanacak.Doğal Afet riski olan alanlarda erken ihtar sistemi kurulması için Mahallî İdarelere de takviye olacağız.
-Bölgedeki yapılaşmada güç verimli, iklim hassas ve ekolojik özellikli lokal yapı materyallerinin kullanımı özendirilecek ve yaygınlaştırılması desteklenecek.Yöresel mimaride güç verimli, iklim hassas ve ekolojik özellikli lokal yapı gereçlerinin kullanımı özendirilecek ve yaygınlaştırılacak. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın taşra teşkilatında kurulacak komiteler tarafından yöresel mimariye uygun ve mahallî materyal kullanıldığına karar verilen projelerde, hiçbir vergi, fotoğraf, harç ve her hangi bir isim altında bedel alınmaması için gerekli yasal düzenlemenin yapılması için de çalışmalara başladık.
-Bölge genelinde yol üretiminde geçirgen gereçler kullanılması teşvik edilecek.
-Atıkların dere yataklarında ek yük oluşturmaması için bölgede atık idaresi ve sıfır atık uygulamaları yaygınlaştırılacak.