Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Dünyada mülteciler konusunda en değerli bedeli ödeyen ülke Türkiye. Bu minvalde milletlerarası iş birliğinin artırılması ve külfet paylaşımının sağlanması tarafındaki görüşlerimizi bir sefer daha muhataplarımızın dikkatine sunacağız.” dedi.
Osaka’da 28-29 Haziran’da düzenlenecek G20 Başkanlar Doruğu’na katılmak üzere Japonya’ya hareket edeceğini belirten Erdoğan, akabinde 30 Haziran-2 Temmuz’da Japonya ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne resmi ziyaretlerde bulunacağını bildirdi.
Türkiye’nin üyesi olduğu G20 platformunu, dünyanın önde gelen gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerini bir ortaya getirmesi bakımından çok önemsediklerini söz eden Erdoğan, G20’nin dünya iktisadının yaklaşık yüzde 85’ini, dünya ticaretinin yüzde 75’ini ve dünya nüfusunun da 3’te 2’sini teşkil ettiğini anlattı.
Dönem başkanlığını yürüten Japonya’nın büyüme, kaliteli altyapı, yolsuzlukla gayret, kalkınma, istihdam, dijital iktisat, sıhhat ve tarım üzere başlıkları öne çıkaran bir gündem hazırladığını lisana getiren Erdoğan, kaynak verimliliği ve deniz plastik çöpleri başlıklarının, G20’nin bu yılki ajandasına yeni çalışma alanları olarak dahil edildiğini kaydetti.
Küresel ekonomik iş birliğinin temel platformu olan G20’de yapılan görüşmelerle alınan kararların tüm dünya tarafından yakından takip edildiğinin altını çizen Erdoğan, “Biz de ülke olarak G20 bünyesindeki tartışmalara en başından beri faal biçimde katılıyoruz. Tepe oturumlarında global ekonomik görünümü değerlendirirken dünya ekonomisindeki temel risklerin bertaraf edilmesine ait atacağımız adımların tespitine çalışacağız. Ticaret konusu son devirde kimi ülkelerin korumacılık yanlısı hareketleri sebebiyle önemli uyuşmazlıkları da beraberinde getiriyor. Biz Türkiye olarak başından beri korumacılıkla uğraş edilmesi gerektiğine ve ticaretin özgürleştirilmesine vurgu yaptık. Osaka doruğunda de özgür ticaret vurgumuzu güçlü bir biçimde tekrarlayacağız.” diye konuştu.
Erdoğan, tepede ayrıyeten iklim değişikliğiyle çaba alanında neler yapılabileceğinin de değerlendirileceğini bildirdi.
Küresel eşitsizlikler konusunun toplantılar sırasında devir başkanlığınca gündeme getirileceğini belirten Erdoğan, “Bu bağlamda bilhassa bayanların iş gücü piyasasına daha aktif iştirakine yönelik görüşlerimizi paylaşacağız.” dedi.
Mülteciler sıkıntısını her platformda olduğu üzere G20 çerçevesinde de gündeme taşıyacaklarını lisana getiren Erdoğan, “Zira dünyada mülteciler konusunda en değerli bedeli ödeyen ülke Türkiye. Bu minvalde memleketler arası iş birliğinin artırılması ve külfet paylaşımının sağlanması tarafındaki görüşlerimizi bir sefer daha muhataplarımızın dikkatine sunacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
“Kararlı duruş sergilenmesi gerektiğinin altını çizeceğiz”
Terör ve terörizmin finansmanının önlenmesi konusunun, G20 nezdinde ehemmiyet verdikleri, dünya ülkelerinin de ısrarla üzerinde durduğu mevzulardan biri olduğunu belirten Erdoğan, “Bu kapsamda terörle çabada prensipli, dengeli ve kararlı bir duruş sergilenmesi gerektiğinin altını bir kere daha çizeceğiz.” tabirini kullandı.
Dijitalleşmenin giderek daha fazla tesiri altına giren global iktisatta data dolanımı, dijital iktisadın vergilendirilmesi ve yapay zeka teknolojisinin inançlı halde yaygınlaştırılmasının da Osaka’da tartışılan mevzular ortasında yer alacağını aktaran Erdoğan, “Biliyorsunuz bu hususta Cumhurbaşkanlığımız bünyesinde dijital dönüşüm ofisi kurarak değerli bir adımı yeni sisteme geçişimizde attık. Ülkemizin bu alandaki vizyonunu öbür ülkelerle de paylaşma imkanı bulacağız.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tepe kapsamında bu hususların yanında sıhhat, istihdam, tarım, sürdürülebilir kalkınma ve güç dahil olmak üzere birçok farklı alanda görüşlerini lisana getirme fırsatı da bulacaklarını bildirdi.
Zirvenin akabinde 30 Haziran-2 Temmuz’da Japonya’ya resmi ziyarette bulunacağını söz eden Erdoğan, şunları söyledi:
“Japonya’nın yeni İmparatoru Naruhito, Başbakan Abe başta olmak üzere üst seviye devlet adamlarıyla temaslarda bulunacağım. Türkiye ve Japonya ortasında 2013 yılında stratejik iştirakin kurulmasını müteakip bağlarımızda önemli ilerlemeler kaydettik. Ekonomik bağlantılarımızın güçlendirilmesini hedefleyen ekonomik iştirak muahedesi müzakerelerinde artık sona yaklaştık. Bu mutabakatın 2019 yılı içerisinde sonuçlandırılmasını planlıyoruz. Ayrıyeten Japonya İş Federasyonunun tertibiyle Japon iş insanlarıyla bir ortaya geleceğim. Bu vesileyle Japon firmalarının ülkemizdeki yatırımlarının artırılması imkanlarını da ele alacağız.”
Bu seneyi Japonya’da Türk Kültür Yılı ilan ettiklerini anımsatan Erdoğan, Kyoto’da gerçekleştirilen Hazineler ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Lale Geleneği Standı’nı ziyaret edeceğini, geçen yıl hayatını kaybeden fotoğraf sanatkarı Orta Güler ismine dünyanın çeşitli kentlerinde düzenlenen standın Kyoto’daki açılışını yapacağını bildirdi. Erdoğan, ayrıyeten Japonya’da yaşayan vatandaşlarla bir ortaya geleceğini kaydetti.
Çin temasları
Japonya’nın akabinde 2 Temmuz’da Çin Halk Cumhuriyeti’ni ziyaret edeceğini belirten Erdoğan, “Çin ile münasebetlerimize kapsamlı stratejik paydaşlık anlayışıyla ve tek Çin prensibiyle yaklaşıyoruz. Bu anlayışla Pekin’de bir ortaya geleceğimiz devlet lideri Şi ile Türkiye Çin münasebetlerinin yanı sıra bölgesel ve memleketler arası hususları ele alacağız.” dedi.
Asya’yı Avrupa’ya bağlayan yolların merkezinde yer alan Türkiye’nin Çin ile birlikte İpek Yolu’nun en belirleyici ülkelerinden biri olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle konuştu:
“Kuşak ve yol teşebbüsü yalnızca ekonomik değil geniş bir coğrafyadaki ülkeler ortasında yakınlaşmayı sağlayacak değerli fırsatlardan biri olmaya devam ediyor. Çin dış ticaretimizdeki en kıymetli ortaklarımızdandır. Ekonomik bağlantılarımızın her iki tarafın faydasına olacak biçimde geliştirilmesini hedefliyoruz. Global iktisadın dinamiklerini adeta tekrar tanımlayan bir süreçten geçiyoruz. Bu devirde milletlerarası tertibin ve çok taraflı ticaret sisteminin istikrarı için Çin ile güçlü bir diyaloğun sürdürülmesinde yarar görüyoruz. Bu ziyaretlerimin Japonya ve Çin Halk Cumhuriyeti ile bağlantılarımızın güçlendirmesine kıymetli katkılarda bulunacağına inanıyorum. Kritik bir periyoda tekabül eden ziyaretlerimizin ülkemiz, milletimiz ve tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Natürel burada dünya önderleriyle ikili görüşmelerimiz olacak, heyetler ortası görüşmelerimiz olacak ve bu görüşmelerle birlikte de ilgili arkadaşlarımızın muhataplarıyla yapacakları görüşmelerle bundan sonraki süreci nasıl geliştireceğiz bunun da adımlarını atacağız.”
S-400 KONUSU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin S-400 füze savunma sistemini alması sonrasında ABD’nin yaptırım kararı olacağı tezlerine yönelik, “NATO ülkeleri birbirine yaptırım uygulamaya başladıysa doğrusu bunu bilmiyorum. Sayın Trump ile görüşmelerimde bu izlenimleri hiç almadım.” dedi.
Erdoğan, G20 Önderler Tepesi’ne katılmak üzere Japonya’ya hareketinden evvel Esenboğa Havalimanı’nda açıklamalarda bulundu, basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava ve füze savunma sistemlerini almasının akabinde ABD’nin yaptırım kararının olacağı tezlerinin anımsatılması ve bu türlü bir durumda Türkiye’nin “B” planının ne olacağının sorulması üzerine Erdoğan, bugüne kadar birçok kere S-400 konusunda artık teslim sürecinde olduklarını tabir ettiklerini anımsattı.
Erdoğan, şöyle devam etti:
“Nedense bizim söylediklerimize pek inanılmıyor, bizim dışımızda söylenenler prestij görüyor. Şunu unutmayın, Türkiye bir NATO ülkesidir. Amerika da bir NATO ülkesidir. Şayet NATO ülkeleri birbirine yaptırım uygulamaya başladıysa doğrusu bunu bilmiyorum fakat bizim şu anda Amerika ile münasebetlerimiz bir stratejik paydaşlık çerçevesinde yürümektedir. Bugüne kadar Sayın Trump ile yaptığım görüşmelerde bu izlenimleri hiç almadım lakin alt kademelerde birileri bu çeşit şeyleri dillendiriyor, konuşuyor.
Bu seyahatimizde de Sayın Trump ile ikili görüşmemizde bu mevzuyu tekrar ele alma fırsatımız olacak lakin arkadaşlar, ‘B’ planı, ‘C’ planı, bunları bu türlü daha doğmamış çocuğa don biçme yoluna gitmeyelim. O bizde gizli kalsın. Adeta çeyiz sandığında kalsın, vakti gelince onu meydana çıkarırız.”
“Millet kararını verdi ve bu iş bitmiştir”
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bir yılın geride bırakıldığı belirtilerek, “Muhalefetten hala Türkiye için bu sistemin uygun olmadığına, parlamenter sisteme tekrar dönülmesi gerektiğine dair tenkitler geliyor. CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu’nun da dün küme toplantısında bir daveti oldu, ‘Cumhurbaşkanı nasıl olmalı halka soralım, referandum yapalım’ diye. Bu husustaki niyetleriniz nelerdir?” sorusunu Erdoğan, şöyle yanıtladı:
“Sayın Kılıçdaroğlu, kendi söylüyor kendi dinliyor. Bu yeni idare sistemine parlamento kararıyla mı girdik, AK Parti kendi verdiği kararla mı girdi, yoksa millete mi gittik? Bunun kararını millet vermedi mi? Yeni idare sistemini milletimize sunmadık mı, sunduk. Millet kararını verdi ve bu iş bitmiştir. Şu anda bir yılı geride bıraktık, eksiğiyle artısıyla her şey ortaya çıkıyor. Bundan sonraki süreçte de nerelerde ne üzere aksamalar varsa bunlar da giderilerek yolumuza devam ederiz.
Böyle akşam yat sabah kalk bir referandum, dünyanın hiçbir yerinde bu türlü bir şey yok. Başkanlık sistemi ülkemizde birinci sefer artık bizimle denenmiştir, deneniyor. Ondan evvel parlamenter sistemi denedik, bizi nerelere getirdiğini biliyorsunuz. Çok bedeller ödedik, tıpkı bedelleri ödemek istemiyoruz. Sayın Kılıçdaroğlu’nun bu sözüyle de hareket edecek değiliz, şu anda yola koyulduk ve yolumuza birebir kararlılıkla devam ediyoruz.”
“Olay bu kadar basittir”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, teröristbaşı Abdullah Öcalan’a bir akademisyenin yaptığı ziyaret ve muhalefetin “bunun bir siyasi rant olduğu” istikametindeki argümanlarının anımsatılması ve görüşmenin nasıl gerçekleştiğinin sorulması üzerine, Türkiye’de hangi kurumun, hangi kaideler altında çalışacağının maddelerle aşikâr olduğuna dikkati çekti.
Bu çerçevede cezaevinde yatanlara da Adalet Bakanlığı tarafından hangi kaideler altında ziyaret müsaadesi verildiğinin muhakkak olduğunu belirten Erdoğan, “Müracaat yapılmıştır ve bu müracaat üzerine bu türlü bir adım atılmıştır. Bununla ilgili olarak da Bakanlığımız, hatta daha da ileri gidiyorum Ulusal İstihbarat Teşkilatımız, bu çalışmalarını yaparken kime, nasıl müsaade vereceğini maddelere kayıtlı olarak bu adımları atar ve ona nazaran de değerlendirmesini yapar. Onun için kalkıp da muhalefetten şöyle ses geliyor, bu türlü ses geliyor buna bakmaz.” dedi.
Erdoğan, “Şu anda da Bakanlık bununla ilgili müracaat üzere adımını atmıştır ve bu müracaatla birlikte de bu kararını vermiştir. Olay bu kadar kolaydır.” sözünü kullandı.
“TRT’deki arkadaşlarımın hassasiyet içerisinde adım attıklarına inanıyorum”
“Kırmızı bültenle aranan Abdullah Öcalan’ın kardeşi Osman Öcalan’ın TRT’ye verdiği röportajı nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusu üzerine Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Doğrusu ben Osman Öcalan’ın kırmızı bültenle arandığını bilmiyorum lakin TRT’ye müracaat etmiş ve TRT Kürdi’de bu türlü bir program yapmışsa bunu da TRT’deki arkadaşlarımız bilirler. Ben o kurumdaki arkadaşlarımın da bu hassasiyet içerisinde adım attıklarına inanıyorum. Zira bu hususlarda da kendilerine güveniyorum.
Yani TRT Kürdi’yi kurarken kimse bize ‘Niçin TRT Kürdi’yi kurdunuz’ demedi. Pekala TRT Kürdi’yi kurduğumuza nazaran burada da TRT’yi yönetenler bütün hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak adımlarını atarlar ve TRT Kürdi’nin reytingini yükseltmeyi de düşünür, ülkeye neyin, nasıl yararlı olacağını da düşünür, buna nazaran de adımını atar ve buna nazaran de adımlarını atmışlardır.”
DOĞU AKDENİZ KONUSU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Doğu Akdeniz’de petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine ait “Biz paylaşmasını biliriz. Burada prensibimiz win-win temeline dayalıdır. Ancak karşı taraftakilerin de bize tıpkı adaletle davranması lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
“Suriye’deki gelişmeler kapsamında Esed rejiminin İdlib’de hücumlarını sürdürdüğü ve bu akınların devam etmesi halinde Türkiye’nin ne üzere adımlar atacağı” sorusu üzerine Erdoğan, şunları söyledi:
“Bu hususlarla ilgili bizim şu anda çalışmamızın iki boyutu var. Bir Soçi Doruğu’nda başlayan Türkiye-Rusya-İran üçlü yürüttüğümüz çalışma. Soçi’den sonra biliyorsunuz Ankara, Ankara’dan sonra bildiğiniz üzere Tahran. Ve bu çalışmanın tekrarı da oldu. Bu devam ediyor. Bunları tamamlayan bir de Astana süreci var ayrıyeten. Bir öbür çalışma Amerika tarafıyla yapılan çalışmalardır ki bunun da en değerli ayağı biliyorsunuz Fırat’ın doğusu, Fırat’ın batısında Münbiç olayı.”
Erdoğan, bu süreçlerin hem devlet liderleri hem de dışişleri bakanları düzeyinde ilerlediğine işaret ederek, “Ne yazık ki Amerika ile başlanan bu süreç Sayın Trump periyodunda başlamadı, ta Obama periyodunda başladı. Sonuç aldınız mı? Maalesef Münbiç olayı bunun en hoş örneğidir. Verdikleri kelamı yerine getirmemişlerdir. Hala Münbiç’te, mesela 90 gün demişlerdir, 90 gün 9 ay olmuştur bir sene olmuştur, lakin sonuç alınamadı. Bunları bu seyahatte de Suriye konusu gündeme geldiğinde Sayın Trump ile de Sayın Putin ile de bilhassa ikili görüşmemde gündeme getireceğiz.” sözlerini kullandı.
Rusya Devlet Lideri Putin ile yapılan çalışmada en kıymetli adımın Zeytin Kolu Harekatı olduğunu aktaran Erdoğan şunları kaydetti:
“Bu harekatta Cerablus, El Bab filan bununla hallolmuştur. Aslında bu harekatın birinci adımının Obama periyodunda atılması konuşuluyordu. Lakin o devirde bunu atamadık. Daha sonra bu adımı attık. Akabinde biliyorsunuz Afrin olayı geldi. Afrin harekatında da biz oradaki yapılanları artık ne dedik hatırlayın, ‘Bir gece birden gelebiliriz’ ve geldik gereğini yaptık. Burada askerimiz Özgür Suriye Ordusu ile bu süreci işletti. Terör örgütleriyle orada ağır çatışmalar oldu. Bu çatışmaların sonucunda terör koridoru olarak YPG/PYD onların kendilerine belirlediği yerden bunları büsbütün derdest ettik.”
Bu süreçte El Bab’dan 3 bine yakın DAEŞ’lının derdest edilmesinin ve temizlenmesinin ehemmiyetini vurgulayan Erdoğan, Türkiye’nin bunu başardığını hatırlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, o periyotta birçok ülkenin “Türkiye’nin DAEŞ’ın yanında yer aldığı” savını ortaya attığını anımsatarak “Bu külliyen maalesef terbiye dışı yaklaşımdı. Fakat biz bunu orada ispatladık.” tabirini kullandı.
“Münbiç’te işin takipçisiyiz”
Türkiye’nin Münbiç’te de işin takipçisi olduğuna dikkati çeken Erdoğan kelamlarına şöyle devam etti:
“Münbiç’te de verilen kelamı tutmaları gerekiyor. Münbiç yüzde 90’a yakın Araplara aittir. Kürtlerin orada hiçbir hakkı yoktur. Kürtlerden kastım terör örgütüdür. Bunu da bir kez çok düzgün bilmemiz lazım. Pekala bizim isteğimiz nedir? Bizim isteğimiz Münbiç’te şu anda işgalciler var. Bu işgalcilerin hızla Fırat’ın doğusuna çekilmeleridir. Ve onlar da bize bu kelamı veriyorlar. Hatta daha ileri gittiler biliyorsunuz, Amerikan askerlerinin büsbütün bölgeyi terk etmesi gündeme geldi. Ancak kelam yerine getirilemedi.”
“Şimdi üzerinde durduğumuz bahis İdlib’deki olaylar”
Türkiye’nin üzerinde ısrarla durduğu hususun daha çok İdlib’deki olaylar olduğunu vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“İdlib’de rejim acımasız davranıyor. Bizim orada 12 müşahede kulemiz var. Bu kulelerimiz vakit zaman tacize uğruyor. Rastgele bir kasvet, elhamdülillah, büyük ölçüde yaşamadık. Bu türlü bir durum olmadı. Gereken noktada, gereken vakitte, onlara gereken karşılığı en hoş halde verdik. Ama biz bu noktaya iş gelsin istemiyoruz. Planlanan neyse, verilen kelamlar neyse o istikamette bunu götürelim istiyoruz. Bu mevzuda da bizim muhatabımız Rusya’dır. Ve Rusya ile de gerek savunma, gerek dışişleri gerek ulusal istihbarat muhatapları ile bu mevzuları görüşerek süreci çalıştırıyorlar. İdlib’de çok çok büyük vahşetler olabilirdi ancak belirli bir yerde durdurulmuş vaziyette.”
“Amerika’nın orada ne hakkı var”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir öteki soru üzerine, ABD Senatosunda alınan Doğu Akdeniz ile ilgili kararı da kıymetlendirdi. G20 Doruğu’nda hususun gündeme gelmesi halinde görüşeceklerini belirten Erdoğan, “Ama bu bölgede Türkiye’nin, Kuzey Kıbrıs’ın hakları var. Bu ismi geçen ülkelerin nereye kadar hakları var. Hele hele Amerika’nın orada ne hakkı var? Amerika’nın Senatosu bu türlü bir kararı nasıl alıyor? Bunların hepsi soru işaretidir. Bakıyoruz son vakitlerde Senatonun önüne ne gelirse bunların kararını alıyor.” diye konuştu.
Erdoğan, Türkiye’nin Kıbrıs’ta garantörlük hakkı olduğuna işaret ederek şu sözleri kullandı:
“Dolayısıyla biz Kuzey Kıbrıs’a karşı yapılacak rastgele akında garantörüz. Bak ben daima söylüyorum Yunanistan konuşur, niçin? Zira garantör ülkedir. Hatta daha ileri gidiyorum. İngiltere konuşur, niçin? O da garantör ülkedir. Ve burada aslında konuşabilecek 3 ülke var. Biziz. Olay oradaki denizler noktasına gelince burada da biz diyoruz ki, bu denizlerden çıkabilecek nema ne ise Kıbrıs’ta yaşayanların hepsinin orada eşit hakkı vardır. Fakat bunu kalkıp da ‘Güney Kıbrıs’ın denetiminde yapacağız derseniz. Biz buna evet diyemeyiz.
Güney Kıbrıs, Kuzey Kıbrıs birlikte masaya otururlar. Heyetler oluşturulur, ne çıktı? Şu kadar… Bunun ne kadarı Kuzey’e ne kadarı Güney’e bunu onlar belirler. Şu ana kadar çıkmış bir şey de yok zati. Hala taramalar devam ediyor. Bizim artık sondaj gemilerimiz devreye girdi. Ee bunlar da baktılar Türkler önemli gidiyor. Önemli gideceğiz olağan. Bunu bekleyecek halimiz yok. Bir şey varsa biz de görelim. Biz yalnız paylaşmasını da biliriz. Zira bizim buradaki prensibimiz ‘win win’ temeline dayalıdır. Eşit ölçüde bunları dağıtmasını paylaşmasını biliriz. Fakat karşı taraftakilerin de bize birebir adaletle davranmaları lazım. Olay bu.”
“AK Parti dışardan kumanda edilen bir parti değildir”
Erdoğan, “Binali Yıldırım’ın kabineye gireceği” argümanlarına yönelik soru üzerine de şunları kaydetti:
“Yeni idare sistemine nazaran bir oluşmuş yapımız var. Bunlar bilhassa partimiz içerisinde bir fitnenin çıkarılmasına yönelik atılmış adımlardır, söylemlerdir. Bu tıp telaffuzlara kimsenin kulak asmaması gerekir. Ne vakit, nerede, kimi nasıl değerlendireceğimizi biz pek âlâ biliriz. Bunun için de dıştan ahkam kesilmesine pek de prim vermeyiz, bundan sonra da vermeyeceğiz. Bunu herkesin bilmesi lazım. Zira AK Parti dışardan kumanda edilen bir parti değildir. AK Parti, bütün kararlarını kendi içinde, istişare sistemleriyle alır, uygulamaya koyar ve böylelikle de yürür.”