Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan bilgilere nazaran, nisanda geçen yılın tıpkı ayına kıyasla ihracat yüzde 4,6 artarak 14 milyar 480 milyon dolar, ithalat yüzde 15,1 azalarak 17 milyar 462 milyon dolar oldu. Bu periyotta dış ticaret açığı yüzde 55,6 azalarak 2 milyar 982 milyon dolara geriledi.
Bu sonuçlarla yılın birinci 4 ayında ihracat 56 milyar 705 milyon dolar, ithalat 66 milyar 482 milyon dolar düzeylerinde gerçekleşti. Böylelikle dış ticarette 9 milyar 777 milyon dolarla son 10 yılın en düşük 4 aylık açığı verilmiş oldu.
Ülke kümeleri bazında bakıldığında, ocak-nisan devrinde 28 üyeli Avrupa Birliği’ne 28,2 milyar dolarlık ihracata rağmen 22,1 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Bu da Avrupa Birliği ülkelerine 6,1 milyar dolarlık dış ticaret fazlası verildiğini ortaya koydu. Birebir periyotta Türkiye Özgür Bölgelerine 266 milyon dolarlık dış ticaret fazlası verildi.
Dış ticarette ocak-nisan periyodunda öbür Avrupa ülkeleri kategorisinde 6 milyar 171 milyon dolarlık açık verilirken, Afrika ülkelerinde 3 milyar 371 milyon dolarlık fazla oluştu.
Bu devirde, Asya ülkelerine 6 milyar 340 milyon dolarlık, Amerika ülkelerine 1 milyar 775 milyon dolarlık, Avustralya ve Yeni Zelanda’ya 144 milyon dolarlık ve öteki ülkelere 5 milyar 70 milyon dolarlık dış ticaret açığı verildi.
“Dış açıktaki düşüş süratle devam ediyor”
Konuya ait değerlendirmelerde bulunan Halk Yatırım Araştırma Yöneticisi Banu Kıvcı Tokalı, dış açıktaki düşüşün süratle devam ettiğine dikkati çekerek, nisanda aylık açığın 3 milyar dolarla beklentileri doğrultusunda gerçekleştiğini söyledi.
Böylece geçen yılın üçüncü çeyrek sonundan itibaren hızlanan yıllık açıktaki düşüşün son bilgilerde de ivmesini devam ettirdiğini vurgulayan Tokalı, “Yıllık açık mart sonundaki 41,2 milyar dolardan nisan sonunda 37,4 milyar dolara geriledi. Yılın ikinci yarısının başında da 33-34 milyar dolar düzeyine kadar daralmasını devam ettirmesini bekliyoruz. İktisatta tekrar dengelenmenin devam etmesiyle yılın ikinci yarısından itibaren hafif yükselişle yıl sonunda tekrar 50 milyar dolar civarına ulaşmasını bekliyoruz.” dedi.
Tokalı, ihracatta yıllık artışın yüzde 5 düzeylerinde olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:
“Dış ticaret istikrarındaki düzelmede, ihracatta yıllık artış ve ithalattaki yavaşlığın sert bir formda devam ediyor oluşu tesirli öge. İç talep ve kur gelişimi, ithalatı dizginlenmede tesirli olurken; altın ithalatındaki yavaşlamanın da yardımcı öge olduğunu izliyoruz. Her ne kadar aylık altın ithalatı son 12 aylık ortalaması olan 0,74 milyar dolar kıyasla hızlanma göstererek nisanda 0,87 milyar dolara yükselse de 4 aylık periyotta kaydedilen altın ithalatı 3,2 milyar dolar seviyesinde ve geçen yılın birebir periyodunda yaşanan 6,1 milyar dolarlık çıkışın önemli altında.
Diğer taraftan, petrol fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak güç ithalatındaki artış, dış ticaret istikrarındaki olumlu gelişmeyi sonlandırıyor. Gerçekten, Nisan 2018’de 3,1 milyar dolar olan güç ithalatı Nisan 2019’da 3,5 milyar dolar düzeyine yükseliyor. Bu noktada, son devirde global büyümeye ait telaşlar nedeniyle varil başına 65 dolara süratle gerileyen petrol fiyatlarının 65-70 dolar bandındaki seyrinin korunması, güç maliyetindeki artışın dizginlenmesi açısından epey destekleyici olacaktır.”
“Yıllık çekirdek istikrar olumlu bölgede”
Banu Kıvcı Tokalı, yıllık çekirdek istikrarın müspet bölgede olduğunu, altın ve güç hariç dış istikrardaki güzelleşmenin devam ederek, son dokuz aydır artı bölgede kaldığını söyledi.
Bir yıl evvel 37,4 milyar dolarlık açık veren yıllık çekirdek istikrarın, nisan sonunda 7,1 milyar dolarla artıya geçtiğini aktaran Tokalı, “Yılın ikinci çeyreğinde de olumlu gelişimin devam etmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Tokalı, ihracatın ithalatı karşılama oranında güzelleşmenin devam ettiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“İhracatın ithalatı karşılama oranı nisanda yüzde 82,9 düzeyinde. Yalnızca dört aylık devirler prestijiyle bakıldığında, yüzde 66,7’den yüzde 85,3’e artış dikkati çekiyor. Öbür taraftan AB’ye avro bazlı ihracatta güçlenme devam ediyor. AB’ye avro bazlı ihracat 12 aylık kümülatif datalarda nisanda yıllık yüzde 9,4’lük artış ile son iki buçuk yılın en güçlü artışını gerçekleştirdi. Geçen yılın nisanda yıllık artış yüzde 4,9 ile sonluydu. Avrupa bölgesindeki yavaşlama, bu olumlu trendin devamı açısından risk oluşturmakla birlikte Avrupa Merkez Bankasının (ECB) destekleyici adımları değerli bir dengeleyici öge olarak beliriyor.”