Bayılma, şuur ve kas gücünde ortaya çıkan ani değişikliklerle ortaya çıkan süreksiz bir şuur kaybıdır. Epeyce dramatik bir şikayet olan bayılma, kız çocuklarda daha sık görülür ve en yüksek görülme yaş oranı 15-19 yaşları ortasıdır. Bayılmanın ana nedenlerinin kalp hastalıkları yahut dolanımla ilgili problemler, nörolojik rahatsızlıklar ve hipoglisemi olduğunu söyleyen Doğumsal-Pediatrik Kardiyoloji Uzmanı Prof Dr Alpay Çeliker, kalp hastalığına bağlı nedenlerle bayılma oranının %10 olduğunun altını çizdi.
Kalp ve Sirkülasyon Sistemine ilişkin bayılma nedenleri nelerdir?
Vazovagal bayılma: Çocukluktan erişkin hayata geçildiği devirde ve kız çocuklarında sık görülür. Bayılma öncesi hastada bulantı, soluklaşma, terleme üzere belirtiler olur. Vaktinde farkedilirse hastanın yere yatırılması ve ayaklarının yükseğe kaldırılmasıyla önlenebilir. Açlık, yorgunluk, uzun mühlet ayakta hareketsiz kalma (törenler gibi), kalabalıkta kalma bu çeşit bayılmalar neden olur. Yaz mevsiminde daha sık görülür. Hastaların birçoğunda ani ayağa kalkma sırasında baş dönmesi ve göz kararması belirtileri sıklıkla vardır. Sık görülen bu bayılma tipi vakitle azalma eğilimi gösterir.
Refleks bayılma: Ağrı, kan görme, idrar yapma üzere olaylar sırasında olur. Öksürük, gastrointestinal sorunlar (karın ağrısı), idman sonrası, yemek sonrası olabilir.
Kalp kapak hastalıklarına bağlı bayılma: Sol karıncık çıkış yolunda daralmaya neden olan aort kapak hastalıkları yahut birtakım kardiyomiyopatilerde olabilir.
Birincil akciğer hipertansiyonu: Bayılmaya neden olabilir, ender görülen bir hastalıktır.
Koroner arterlerde doğuştan yahut sonradan olan problemler: Çocukluk çağında epey enderdir.
Aritmik nedenler: Kalp suratının çok yavaş yahut çok süratli olması bayılmaya neden olabilir. Bilhassa tehlikeli bayılma tiplerini bu kümedeki hastalıklar oluşturur.
Breath Holding bebeklerde 6 aylıkken başlıyor…
Breath Holding (nefes tutma) nöbetleri küçük çocuklarda ve ağlama sonrasında görülür. Altı ay en sık başlangıç periyodudur, 2 yıl kadar devam eder. 5 yaşından evvel genelde sona erer. Evvel yüksek sesle ağlama olur ve ağlamanın sonunda çocuk morarır. Bundan sonra nefes alamaz ve yaklaşık 1 dakika içinde kendine gelir.
12-24 aylık çocuklarda refleks bayılma görülüyor…
12-24 ay ortasında refleks bayılma görülebilir. Yaralanma, ağrı, kaygı üzere bir olay sonrasında birdenbire teneffüs durur ve ağlama olmaksızın çocuk şuurunu kaybeder. Rengi soluklaşır ve kasların tonusu kaybolur. Bazen kaslarda kasılmalarda olabilir.Bu çocukların ailelerinde misal bir olay geçmişi vardır. Belli bir tedavisi olmayan bu iki durum vakit içinde zaten kaybolur.
Çocuklarda bayılmaya karşı alınabilecek tedbirler…
Eğitim ve garanti: Ortaya çıkaran nedenler, tuz ve sıvı alımı, kullanılan ilaçlar ve bayılmanın sıklığı ve şiddeti açısından her hastaya farklı yaklaşımda bulunulmalıdır. Ortaya çıkaran durumlardan uzak kalınması önerilir.
Fiziksel hareketler: Erken belirtiler sırasında hastaya sırtüstü yatması ve bu sırada bacaklarını yüksek bir yere koyması önerilmelidir. Oturma ve çömelmede birebir formda tesir ederek bayılmayı engelleyebilir. Varis çorapları bilhassa ayağa kalkınca başı çok dönen ve bayılan hastalarda önerilebilir. Bilhassa gündüz giyilip, akşam saatlerinde çıkarılmalıdır.
Sıvı tedavisi: Ağızdan sıvı ve tuz alımı artırılması bayılmayı önlemek için tesirli bir tedbirdir. Hastalara yaklaşık günde 2 litre sıvı alması ve 2-4 gram tuz alması önerilir.
İlaç tedavisi: B-blokerler, fludrokortizon, serotonin geri alım inhibitörleri ve midodrine adlı ilaçlar kullanılabilir. Önemli ve sık bayılmaları olan hastalarda kullanılabilirler.
Kalp pili tedavisi: Kimi hastalarda kalıcı kalp pili tedavisi gerekli olabilir. Bilhassa uzun vadeli kalp durmasına bağlı bayılması olan hastalarda kullanılabilir. Nadiren gerekli olur.
Riskli görülen bayılma cinsleri nelerdir?
Bazı bayılmaların yüksek risk taşıdığı düşünülmeli ve ayrıntılı olarak kardiyak inceleme yapılması gereklidir. Bu durumlar:
-Egzersiz sonrası gelişen bayılma
-Bayılma sırasında travma olması
-Ailede erken ani vefat öyküsü
-Bayılma sırasında idrar ve kaka kaçırma
-Bayılma sonrasında uzun müddetli şuur kaybı
-Altta yatan doğumsal yahut kazanılmış kalp hastalığı
-Genetik geçişli ritm hastalıklarında bayılma, düşme
-Bayılma öncesi göğüs ağrısı