ABD Nüfus Sayım Ofisi bilgilerine nazaran, ABD’nin, Asya kıtasındaki ticaretinin yüzde 82,5’ini oluşturan birinci 10 ticari ortağı ile dış ticaret sayılarında değerli değişiklikler yaşandı. ABD’nin kıta ile olan ticaret hacmi, 2019’un birinci 4 ayında 2018’in birebir periyoduna nazaran yüzde 2,5 azalırken, Asya ülkelerinin ABD’ye verdiği dış ticaret fazlası da yüzde 1,4 geriledi.
ABD’nin Çin’den ithal ettiği eserlere tarife uygulamaya başlamasıyla birtakım Asya ülkeleri, ABD ile olan ticaretlerinde kıymetli artışlar kaydetti. Kelam konusu ülkelerin başında Güney Kore ve Vietnam geliyor.
Bu yılın birinci 4 ayında ABD’ye verdiği dış ticaret fazlasında Güney Kore yüzde 52,6, Vietnam da 43,5’lik artış yaşadı.
Ocak-nisan periyodunda ihracatını yüzde 38,3 ile en çok Vietnam artırırken, Vietnam’ı, yüzde 17,1 ile Güney Kore ve yüzde 12,5 ile Hindistan takip etti. Kelam konusu ülkeler ortasında ABD’den ithalatını en çok artıran ülke ise yüzde 17,5 ile Hindistan oldu.
Şirketler, üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırmaya başladı
Tarifelere maruz kalmak istemeyen şirketler, üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırmaya başladı.
ABD için Çin’den ithal edildiği takdirde değerli tarife uygulanacak kimi eserler, öteki Asya ülkelerinden talep edilemeye başlandı. ABD’nin Vietnam ve Güney Kore üzere ülkelerle ticaretinde bu eserler bazında değerli bir artış yaşandı.
ABD Lideri Donald Trump, 13 Mayıs’ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Tarife uygulanan birçok şirket, Çin’i Vietnam üzere ülkelere gitmek için terk ediyor. Çin bu yüzden bir mutabakat yapmayı çok istiyor.” tabirlerini kullanmıştı.
ABD, kur manipülasyonuna dair kriterleri değiştirdi
Her ne kadar işler yeterli gidiyor görünse de ABD’nin Vietnam’a verdiği dış ticaret açığındaki süratli artış, ticaret savaşlarında yeni bir cephenin açılması riskini de barındırıyor.
ABD Maliye Bakanlığı, mayıs ayında yayımladığı raporda, ABD’nin büyük ticari partnerlerinin makroekonomi ve kur siyasetlerini kıymetlendirdi. Raporun yayımlanmasıyla ABD’nin, dış ticaret açığı ve tek taraflı kur manipülasyonlarını gözlemleyeceği ticari partner sayısının artırılacağı belirtildi.
Bir ülkenin kur manipülasyonu yapıp yapmadığına dair kriterlerin de değiştirildiği aktarılan raporda, rastgele bir kriterin aşılması durumunda bakanlığın o ülkenin iktisat siyasetlerini müşahede altına alabileceği kaydedildi.
Daha evvel 12. sıradaki ticaret açığı verilen ülke, kur manipülasyonu için hudut kabul edilirken, raporla birlikte 40 milyar dolar açık verilen ülkenin müşahede altına alınacağı bildirildi.
Önceki kıstaslarda yüzde 3 ve üzeri cari fazla veren ülkelerin, para ünitelerini devalüe ettikleri varsayılabilirken, bu oran yeni raporla yüzde 2 düzeyine indirildi. Son olarak, 12 aylık dönem içinde 6 aydan fazla döviz alımı yaparak dolar karşında yerli paranın bedelini düşüren ve ölçüsü o ülkenin ulusal gelirinin yüzde 2’sini aşan ülkeler de bu kümeye dahil edilecek. Kelam konusu sayı, evvelki uygulamada son 12 ayın 8 ayında döviz alımı yapıldığı takdirde dikkate alınıyordu.
ABD ile Vietnam ortasındaki ikili ticaret 2018’de 62 milyar dolara ulaşırken, Vietnam 39,5 milyar dolar ticaret fazlası verdi. Böylelikle yıllıklandırılmış dış ticaret fazlası, yüzde 15 artışla 45 milyar dolara yükseldi.
ABD’nin Vietnam’dan yaptığı ithalat 2015’te ABD ulusal gelirinin yüzde 0,15’i civarında seyrederken, kelam konusu oran geçen yılın sonunda yüzde 0,25 düzeyine yükseldi. ABD’nin en çok dış ticaret açığı verdiği ülkeler ortasında 6. sırada bulunan Vietnam, İtalya ve Hindistan üzere ülkeleri de geride bıraktı.
Vietnam, kur manipülatörü olmaya çok yakın
ABD Maliye Bakanlığı raporunda, Vietnam’ın, ABD ile ticarette 40 milyar dolar civarında dış ticaret fazlası verdiği ve cari fazlasının yüzde 5 düzeyinin üzerinde bulunduğu belirtildi.
Raporda, 2016’da değiştirilen kur rejimiyle daha hür bir kur rejimine geçen Vietnam’ın, para ünitesi dong üzerindeki operasyonlarının anlaşılır karşılandığı, 2018’de dongu belirlenen aralıkta tutmak için piyasadan toplanan döviz meblağının ulusal gelirin yüzde 1,7’sine denk geldiği kaydedildi. Böylelikle Vietnam, kur manipülatörü sayılması için ABD’ye nazaran, gerekli üç kriterden ikisini tutturmuş oldu.
Vietnam’ın, Çin’e yakınlığı ve Çin’in sağladığı jeopolitik üretim merkezi potansiyelini taşıması nedeniyle yüksek oranda direkt dış yatırım çektiği belirtiliyor.
Vietnam Planlama ve Yatırım Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, 20 Nisan 2019 öncesi bir takvim yılı içinde yapılan direkt yabancı yatırım ölçüsü bir evvelki periyoda nazaran yüzde 81 artarak 14 milyar 590 milyon dolara çıktı.
Yapılan yatırımların ihracat bazlı olduğu, bu nedenle Vietnam’ın para ünitesinin dikkatli bir formda denetim altında tutulduğu kaydedildi.